Kiedy wynaleziono żarówkę? To pytanie zadaje sobie wielu z nas. Żarówka to przecież jedno z najważniejszych odkryć w historii, które całkowicie zmieniło nasze życie. W niniejszym artykule przybliżymy historię powstania żarówki, skupiając się na roli Thomasa Alva Edisona. Dowiesz się, jakie były wcześniejsze próby stworzenia żarówki, jak przebiegały eksperymenty Edisona oraz kiedy ostatecznie w 1879 roku zaprezentował on pierwszą działającą wersję tego przełomowego wynalazku. Zapraszam do lektury!
Kluczowe wnioski:- Thomas Edison przeprowadził ponad tysiąc nieudanych prób, zanim w końcu w 1879 r. wynalazł działającą żarówkę.
- Kluczem do sukcesu było zastosowanie przez Edisona węglowej niteczki jako żarnika żarówki.
- Żarówka Edisona miała żywotność 13,5 godziny, co było przełomem jak na owe czasy.
- W 1880 r. Edison założył pierwszą elektrownię prądu stałego, co umożliwiło komercjalizację żarówki.
- Dziś żarówka jest podstawowym elementem oświetlenia elektrycznego i trudno sobie bez niej wyobrazić nasze życie.
Wczesne próby stworzenia żarówki
Od tysięcy lat ludzie próbowali stworzyć źródła światła bardziej wydajne niż płomień świecy. Początkowo sięgano po lampy oliwne, doskonaląc je i dopasowując do spełniania różnych funkcji. Jednak każda stosowana dotychczas technologia miała swoje istotne ograniczenia.
Przełomem okazało się odkrycie zjawiska elektroluminescencji, czyli świecenia substancji pod wpływem przepuszczania przez nie prądu elektrycznego. Już w 1800 roku Humphry Davy zademonstrował światło emitowane przez żarzącą się metalową spiralę.
W kolejnych latach prowadzono dalsze doświadczenia w udoskonalaniu źródeł światła opartych o elektryczność. Wynaleziono m.in. tak zwany "łuk elektryczny", który emitował jasne światło. Niestety te źródła światła nie nadawały się do powszechnego użytku w domach, gdyż generowały iskry i wysokie temperatury stwarzające zagrożenie pożarowe.
Problem utrzymania próżni i stabilnego żarnika
Aby stworzyć praktyczną elektryczną lampę z żarnikiem, trzeba było rozwiązać dwa kluczowe problemy.
Pierwszym z nich było utrzymanie próżni wewnątrz bańki szklanej tak, aby niepożądane gazy nie reagowały z rozgrzanym żarnikiem co prowadziłoby do jego przepalenia. Drugim wyzwaniem pozostawało znalezienie żarnika, który utrzyma wystarczająco wysoką temperaturę przy niewielkim zużyciu energii
Edison eksperymentuje z próżniową bańką
Czołowym wynalazcą, który próbował rozwiązać te problemy i stworzyć praktyczną żarówkę był Amerykanin Thomas Alva Edison. Ustanowił on w swoim laboratorium w Menlo Park program badawczy mający na celu ciągłe zwiększanie żywotności żarnika.
Edison przeprowadził około 1000 nieudanych prób, eksperymentując z wieloma materiałami jako żarnika oraz różnymi metodami tworzenia próżni wewnątrz szklanej bańki. Wielu uważało pomysł Edisona za niemożliwy do zrealizowania.
Jednak Edison nie ustawał w swoich próbach, wierząc że w końcu uda mu się znaleźć rozwiązanie. Zwykł mawiać: "Nie poniosłem porażki. Po prostu znalazłem 10 000 nieprawidłowych rozwiązań".
Próby z różnymi materiałami na żarniki
Edison testował wiele różnych materiałów pod kątem ich zastosowania jako żarnika w żarówce, np. bambus, kork, szkło czy karbowaną nitrocelulozę.
Jednak wszystkie te substancje albo się spalały albo żarzyły się zbyt krótko, by nadawać się na żarnik w praktycznej żarówce. Przełomem okazał się pomysł użycia węglowej niteczki (bambusowej nitki pokrytej węglem) jako żarnika.
Czytaj więcej: Chrzest Polski Przyczyna i Skutek: Przyczyny i Skutki Przyjęcia Chrztu przez Mieszka i Polskę
Przełom w laboratorium Edisona
21 października 1879 roku, po kolejnych miesiącach intensywnych eksperymentów, Edisonowi i jego współpracownikom udało się stworzyć prototyp żarówki, która świeciła już przez 13,5 godziny. Był to nieprawdopodobny postęp, jak na owe czasy.
Kluczowym czynnikiem sukcesu było właśnie użycie węglowej niteczki jako żarnika oraz zastosowanie odpowiednich proporcji gazu resztkowego w próżni. Dalsze prace nad udoskonaleniem konstrukcji zaowocowały dopracowaniem prototypu.
Pierwsza działająca żarówka w 1879 roku
Ostatecznie, 31 grudnia 1879 roku Edison oficjalnie zaprezentował pierwszą udanej konstrukcji praktyczną żarówkę elektryczną ze stabilnym żarnikiem węglowym świecącą ponad 13 godzin bez przerwy. Była to absolutna nowość i przełom w dziedzinie oświetlenia.
| Średnica żarnika | 1,5 cm |
| Moc żarówki | 16 watów |
| Żywotność żarówki | 13,5 godziny |
Żarówka zaprezentowana przez Edisona była gotowym produktem nadającym się do masowej produkcji. Amerykański wynalazca opatentował swój projekt i rozpoczął starania w celu komercjalizacji wynalazku.
Żarówka z węglową nitką rozświetla dom Edisona
W 1880 roku Edison założył pierwszą na świecie elektrownię prądu stałego zasilaną z własnego generatora parowego, która dostarczała energię elektryczną na potrzeby oświetlenia domu samego wynalazcy specjalnie przystosowaną do tego żarówką.
Był to pierwszy przypadek zastosowania żarówki jako praktycznego źródła światła. 10 żarówek rozbłysło w rezydencji Edisona, inaugurując nową erę w historii oświetlenia i zapoczątkowując rewolucję technologiczną.
Sam Edison tak wspominał ten historyczny moment:
Nadeszła noc i nagle zgasły wszystkie świece. W jednej chwili zabłysło 10 elektrycznych lamp, w pełnym blasku oświetlając cały budynek. Była to najwspanialsza chwila mojego życia.
Sukces komercyjny żarówki w 1880 roku
W kolejnych miesiącach nastąpiła intensywna komercjalizacja wynalazku Edisona. Żarówki trafiły do pierwszych klientów i zaczęły stopniowo wypierać dotychczas stosowane źródła światła.
W 1882 Edison założył fabrykę żarówek w Harrison w New Jersey. Produkcja rosła w zawrotnym tempie, nieprzerwanie doskonalone były parametry żarówki. W ciągu kilku lat żarówka stała się podstawowym źródłem światła w Ameryce, a wkrótce także w Europie.
- Thomas Edison przeprowadził ponad tysiąc nieudanych prób, zanim w końcu w 1879 r. wynalazł działającą żarówkę.
- Kluczem do sukcesu było zastosowanie przez Edisona węglowej niteczki jako żarnika żarówki.
Dziś, ponad 140 lat po przełomowym dniu gdy żarówka Edisona po raz pierwszy rozbłysła w jego domu, trudno sobie wyobrazić świat bez tego niezwykłego i genialnego w swojej prostocie wynalazku.
Podsumowanie
Historia żarówki to fascynująca opowieść o wieloletnich zmaganiach człowieka z wyzwaniem stworzenia praktycznego i trwałego źródła światła. Kluczową postacią, która doprowadziła do przełomu, był Thomas Edison. To właśnie ten genialny wynalazca i jego zespół przeprowadzili ponad 1000 nieudanych prób zanim w 1879 roku Edisonowi udało się w końcu wynaleźć pierwszą działającą żarówkę.
Sukces był możliwy dzięki wytrwałości Edisona oraz zastosowaniu przez niego szeregu innowacyjnych rozwiązań, między innymi węglowej niteczki jako żarnika. To pozwoliło uzyskać rekordowy jak na tamte czasy czas świecenia - 13,5 godzin bez przerwy. Rok 1879 z tych względów uznaje się za przełomowy w historii wynalezienia żarówki.
W 1880 roku żarówka Edisona po raz pierwszy posłużyła do stałego oświetlenia jego prywatnego domu. Była to pierwsza na świecie instalacja domowego oświetlenia elektrycznego, która zapoczątkowała erę powszechnego wykorzystania żarówki. W kolejnych latach żarówka trafiła do masowej produkcji i szybko zdominowała rynek, całkowicie zmieniając oblicze świata.
Dzisiaj, gdy sięgamy po żarówkę, rzadko zdajemy sobie sprawę z tego, jak wiele zawdzięczamy uporowi i kreatywności Thomasa Edisona - wynalazcy, który dał nam żarówkę. To dzięki niemu nasze mieszkania jaśnieją blaskiem elektrycznego światła od 140 lat.
Tagi
Udostępnij artykuł
