Zwycięstwo nad zakonem krzyżackim w bitwie pod Grunwaldem w 1410 roku i późniejszy drugi pokój toruński w 1466 roku miały ogromne znaczenie dla Polski. Dzięki nim Królestwo Polskie odzyskało kontrolę nad Wisłą i ziemiami przywiślańskimi, co z kolei przyniosło długofalowe korzyści gospodarcze i cywilizacyjne. Rozwój handlu, szybki wzrost miast nadwiślańskich, zwiększenie produkcji i eksportu zboża - to tylko niektóre ze skutków, które wpływały na losy Polski przez kolejne stulecia.
Odzyskanie kontroli nad Wisłą
Podpisanie drugiego pokoju toruńskiego w 1466 roku zakończyło trwającą 13 lat wojnę Polski z zakonem krzyżackim. Na mocy jego postanowień do Korony Polskiej powróciły m.in. ziemia michałowska, chełmińska i Pomorze Gdańskie. Oznaczało to przejęcie kontroli nad niemal całym biegiem Wisły.
To miało ogromne znaczenie, gdyż Wisła wraz z dopływami stawała się ośrodkiem gospodarczym państwa polskiego. Ułatwiła integrację ziem polskich, rozwój handlu i migracje ludności. Dla Polski był to impuls rozwojowy na wiele lat.
Granice i porty morskie pod polską kontrolą
Odzyskane w wyniku pokoju toruńskiego ziemie oznaczały, że cały bieg Wisły znalazł się pod kontrolą Polski, z wyjątkiem niewielkiego odcinka w okolicy Kwidzyna. To dawało możliwość rozwoju handlu wiślanego i portów morskich.
Polska uzyskała dostęp do Morza Bałtyckiego poprzez Gdańsk, ale też Elbląg i Malbork z portem i zamkiem. Była to doskonała baza do rozkwitu gospodarczego w nadchodzących latach.
Rozwój nadwiślańskich miast i handlu
Miasta leżące nad Wisłą były już wcześniej dość zamożne i ludne. Jednak pokój toruński i poprawa bezpieczeństwa spowodowały ich dynamiczny rozwój w kolejnych latach. Dotyczyło to zwłaszcza Gdańska, Torunia, Elbląga, ale też mniejszych ośrodków.
Nad Wisłą i jej dopływami zaczęły masowo powstawać folwarki szlacheckie. Produkowane tam zboże było spławiane Wisłą do portów bałtyckich, a stamtąd transportowane dalej drogą morską np. do Europy Zachodniej. Miasta portowe bogaciły się na pośrednictwie.
Wzrost liczby ludności i dobrobytu
Rozkwit handlowy oznaczał poprawę jakości życia w miastach nadwiślańskich. Napływ nowych mieszkańców powodował wzrost popytu na usługi i rzemiosło. Wiślani kupcy stawali się elitą i zasiadali w radach miast.
Świadectwem ówczesnej prosperity Gdańska i Torunia są ich wspaniałe zabytki architektury mieszczańskiej i sakralnej. To one przyciągają dzisiaj turystów z całego świata.
Wzrost eksportu zboża z Polski
Kontrola nad Wisłą i bezpieczeństwo granic oznaczały poprawę opłacalności upraw zboża. Rosnący eksport zbóż drogą morską wpływał z kolei na dalszą intensyfikację i rozwój produkcji rolnej w głębi kraju.
Zboże z Polski trafiało głównie do miast Europy Zachodniej. Tamtejsze rolnictwo nie było w stanie zapewnić wyżywienia rosnącej liczbie mieszkańców. A wraz ze wzrostem popytu rosły też ceny zbóż.
Rozwój folwarków i wzrost zamożności
Folwarki szlacheckie zwiększały produkcję zbóż, aby zaspokoić rosnący eksport. Powstawały nowe gospodarstwa, unowocześniano technologie upraw i zwiększano obszar zasiewów.
Handel zbożem przynosił zyski szlachcie, ale też zamożniejszym chłopom. Poprawił się poziom życia na wsiach. Wzrosły ceny żywności, co było korzystne dla producentów rolnych.
Wzrost cen żywności na rynku krajowym
Mimo poprawy sytuacji materialnej na wsiach, w miastach żywność zaczęła z czasem drożeć. Powodem był zbyt mały popyt wewnętrzny w porównaniu z rosnącą podażą płodów rolnych.
Braki równowagi nasiliły się w XVI wieku. Aby ograniczyć wzrost cen w kraju, podjęto działania regulacyjne, np. Zygmunt August nakazał w 1157 r. pozostawianie części transportów zboża na rynek wewnętrzny.
| Produkt | Wzrost cen 1501-1580 |
| Pszenica | 360% |
| Zboże (średnio) | 292% |
| Mięso | 166% |
Mimo tych problemów, skutki odzyskania Wisły okazały się dla Polski bardzo pozytywne - zwłaszcza patrząc w perspektywie wielu stuleci. Choć z czasem nastąpiły też trudniejsze okresy wojen i rozbiorów.
Podsumowanie
Zwycięstwo Jagiellonów nad zakonem krzyżackim w bitwie pod Grunwaldem w 1410 roku zapoczątkowało proces odzyskiwania przez Polskę kontroli nad Wisłą i Pomorzem. Kluczowym momentem był drugi pokój toruński z 1466 r. kończący trzynastoletnią wojnę ze zakonem.
To otworzyło drogę do gospodarczego i cywilizacyjnego rozkwitu Polski w następnych stuleciach. Rozwinął się handel, w tym eksport zboża, nastąpiła integracja ziem Rzeczypospolitej. Skutki zwycięstw nad Krzyżakami okazały się przełomowe dla losów państwa polskiego, choć później nastąpiły też trudniejsze czasy upadku i rozbiorów.
Tagi
Udostępnij artykuł