Archeologiczne prace prowadzone na Wawelu doprowadziły do odkrycia niezwykle interesujących pozostałości kamiennej budowli, które mogą rzucić nowe światło na najwcześniejsze dzieje tego kluczowego miejsca. Są to prawdopodobnie ruiny najstarszej świątyni chrześcijańskiej wzniesionej na wzgórzu tuż przed powstaniem pierwszego zamku królewskiego. Skala tego znaleziska jest ogromna, a jego potencjał dla badań nad początkami monarchii piastowskiej - trudny do przecenienia.
Pierwsza świątynia kamienna wzniesiona przed zamkiem królewskim na Wawelu
Na Wawelu, zanim powstał pierwszy prototyp zamku królewskiego, zbudowano przynajmniej jedną kamienną świątynię. Według naukowców, resztki naprawdę najstarszej budowli na Wawelu z kamienia zalegają pod kościołem katedralnym. Była to zapewne pierwsza z trzech bazylik katedralnych na krakowskim wzgórzu.
Ta kamienna budowla na Wawelu zaczęła powstawać niedługo po zjeździe gnieźnieńskim, być może nawet około roku 1000. Jest ona śladem po tzw. katedrze chrobrowskiej, wystawionej po rozebraniu drewnianego kościółka czeskiego pochodzenia. Kilka fragmentów jej murów zostało namierzonych w rejonie podziemnych krypt na przełomie XX i XXI wieku.
Na podstawie tych archeologicznych odkryć na Wawelu oszacowano, że pierwotna bazylika mogła mieć długość nawet 45 metrów i nawę szeroką na 21 metrów. Chociaż nie był to ogromny kościół z dzisiejszej perspektywy, na owe czasy stanowił imponującą budowlę, świadczącą o ambicjach władców.
Potężne mury świadczące o dawnej okazałości budowli na Wawelu
Okolice najstarszej budowli na Wawelu nie były puste. Zgodnie z wzorcami epoki, wokół głównej świątyni wzniesiono cały kompleks kamiennych zabudowań katedralnych. Po południowo-zachodniej stronie kościoła natrafiono na pozostałości budynku mieszkalnego, prawdopodobnie tzw. claustrum, gdzie duchowni żyli na wzór wspólnoty mniszej.
- Z drugiej strony katedry – pod narożnikiem obecnego zamku – mógł stać pałac biskupi wraz z kaplicą.
- Nieopodal świątyni powinny znajdować się również szkoła katedralna oraz przytułek dla ubogich i pielgrzymów (domus hospitum).
Zachowane fragmenty grubych kamiennych murów świadczą o okazałej skali tych zabudowań i bogactwie ówczesnych władców, którzy mogli sobie na nie pozwolić. To jedno z najstarszych centrów chrześcijańskiej architektury na ziemiach polskich, którego znaczenie dla poznania naszych dziejów budowli na Wawelu jest trudne do przecenienia.
Czytaj więcej: Nieobliczalny władca z dynastii Piastów. Wstrząsająca historia księcia Bolesława II Rogatki
Kluczowa rola odkrycia podzemnych budowli na Wawelu dla poznania wczesnej historii

To niezwykłe archeologiczne odkrycie na Wawelu ma kluczowe znaczenie dla zrozumienia początków chrześcijaństwa w Polsce i najwcześniejszych dziejów monarchii piastowskiej. Wawel był wówczas jednym z ważniejszych ośrodków władzy, a okazała skala pierwszej katedry i towarzyszących jej zabudowań zdaje się potwierdzać wczesne ambicje Piastów.
Znajdowane pozostałości rzucają nowe światło na tempo i sposób chrystianizacji ziem polskich, a także na ówczesne bogactwo i potęgę władców. Dalsze badania tych podzemnych budowli na Wawelu mogą przynieść rewolucyjne ustalenia dotyczące przebiegu i charakteru kluczowych przemian społecznych, politycznych i kulturowych tamtej epoki.
- Dlatego tak ważne jest zagłębianie się w tę tematykę i poszukiwanie odpowiedzi na wciąż nurtujące nas pytania.
- Dzięki takim odkryciom jak te na Wawelu, jesteśmy w stanie lepiej zrozumieć i docenić dziedzictwo naszych przodków.